Fietsen is gezond, daar zijn we het over eens. Maar hoe zit dat met e-biken? Trap je op een elektrische fiets voldoende hard om je dagelijkse gezondheidspunten te halen? We zetten de gezondheidscijfers achter (elektrisch) fietsen eens even op een rij.
De Wereldgezondheidsorganisatie WHO adviseert om wekelijks ten minste 150 tot 300 minuten aan aerobe lichaamsbeweging van matige intensiteit te doen, of 75 tot 150 minuten aan hoge intensiteit. Fietsen is een activiteit van matige intensiteit. Fiets je elke dag een kwartiertje naar het werk en weer naar huis, dan verklein je je kans op vroegtijdig overlijden met 10%. Geldt hetzelfde voor e-biken?
Minder stress
Voor we de effecten van e-biken op je gezondheid gaan vergelijken met die van fietsen, zetten we nog even de voordelen op een rij van fietsen ten opzichte van autorijden. In vergelijking met de auto is de e-bike logischerwijs beter voor je conditie en vetverbranding, maar hetzelfde geldt ook voor je mentale gezondheid. Volgens de Responsible Driving Barometer van VINCI (2021) – een bevraging die peilt naar de attitudes en het gedrag van bestuurders op de weg – is België een van de koplopers op vlak van verkeersstress in Europa. Dat hoeft ook niet te verbazen aangezien we de drukste wegen hebben. Nauwelijks 47 procent van de automobilisten zegt zich ontspannen te voelen tijdens het rijden. Fietsers hebben daar veel minder last van. Ze moeten niet aanschuiven in de file en weten doorgaans precies wanneer ze zullen aankomen als ze vertrekken. Dat resulteert in minder stress.
En er is meer. Bewegen is gewoon goed voor de mentale gezondheid. Volgens de Nederlandse Gezondheidsraad hebben mensen die veel bewegen tot 18 procent minder kans op depressieve gevoelens. Het stresshormoon cortisol verlaat sneller je brein. Ook op langere termijn heeft fietsen een positieve invloed op je psyche. Zeker wanneer je met een ietwat verhoogde hartslag fietst, maak je hormonen aan die eventuele stress kunnen indammen. Anders gezegd: fietsen helpt je echt om te ontspannen.
Verhoogde hartslag
De voordelen van fietsen ten opzichte van autorijden zijn bekend. Maar kunnen e-bikers dezelfde gezondheidsvoordelen claimen als klassieke fietsers? Het antwoord is ietwat moeilijker te geven dan bij de vergelijking fietser-automobilist.
Wie zowel op een e-bike als op een gewone fiets rijdt, weet dat de hartslag sneller de hoogte ingaat op een klassiek stalen ros. Hartslag is een belangrijke parameter bij het opbouwen van je conditie en ook bij je vetverbranding. Een normale hartslag in ruststand ligt tussen 60 en 100 slagen per minuut. Tijdens een sportactiviteit als fietsen heb je doorgaans een verhoogde hartslag. Die kunnen we opdelen in vijf zones. De drie eerste zones zijn de belangrijkste voor conditie en vetverbranding. De twee laatste zones zijn enkel belangrijk als je je sportieve prestaties wil verbeteren en je uithoudingsvermogen wil trainen. Je hartslag zit dan boven 170 slagen per minuut.
Als je rustig fietst zit je meestal in duurzone één – dat is de tweede zone, met een hartslag tussen 130 en 150 slagen per minuut. In die zone zal je meer vetten verbranden, maar je bent nog niet heel actief aan je conditie aan het werken. Op een e-bike bereik je duurzone één niet altijd. Je zal dus langer moeten fietsen om dezelfde positieve invloed op je gezondheid te hebben.
Minder zuurstof
Een andere parameter die belangrijk is voor het opbouwen van een conditie is zuurstof. E-bikers verbruiken minder zuurstof dan klassieke fietsers omdat ze zich minder inspannen. Dat hangt samen met de hartslag. Een verhoogde hartslag betekent dat je bloed sneller door je aderen pompt. Bijgevolg transporteer je meer zuurstof naar de spieren.
Als je geregeld fietst zal je ook meer zuurstof kunnen opnemen in je bloed. Dat komt – kort gezegd – doordat je zogenaamde VO2max stijgt naarmate je meer sport. Je VO2max is het maximale vermogen om zuurstof op te nemen. Wie meestal op een e-bike fietst zal zijn VO2max nauwelijks zien stijgen.
Langer fietsen
Fietsen aan een gemiddeld tempo vergt minder energie op een e-bike dan op een gewone fiets. Het verschil in energieverbruik is volgens een studie in het Journal of Transport and Health (2022) gemiddeld 13 procent. Met andere woorden: een persoon van 70 kg die een uur lang elektrisch fietst, verbrandt gemiddeld 330 calorieën minder dan een gewone fietser. Tenminste, als die persoon even hard en even lang trapt.
En daarin zit nu net het impliciete voordeel van een e-bike. E-bikers zitten doorgaans langer op hun fiets. Als je grotere afstanden aflegt dan op je gewone fiets, compenseer je dus het lagere energieverbruik. Rijden met de elektrische fiets kan met andere woorden net zo gezond zijn als met een klassieke fiets. Je moet gewoon lang genoeg op je zadel zitten.
E-bikers zouden volgens diezelfde studie uit het Journal of Transport and Health tot 21 procent meer plezier beleven aan hun fietstocht. Dat is ook een belangrijk cijfer, want wat je leuker vindt doe je doorgaans vaker en langer. Een elektrische fiets nodigt uit om meer en langer te fietsen. Daarom beschouwt het Vlaams Instituut Gezond Leven e-biken dan ook als een even gezonde bezigheid.
